Gebruikelijk is het niet: terwijl de ochtendshift al bijna drie uur draait, klokt er ‘ergens tussen 8.30 en 9.00 uur’ een collega in die een uurtje of vijf meehelpt in het magazijn. DSV is het experiment aangegaan op de VAS-afdeling in ’s-Heerenberg. Enerzijds om alleenstaande ouders aan een baan te helpen, anderzijds om zelf extra personeel aan zich te binden.

De situatie van werkzoekende alleenstaande ouders ligt Peter van der Meijden als alleenstaande vader persoonlijk aan het hart. Reden voor hem, senior director bij DSV voor de regio Oost-Nederland, en voor DSV’s HR manager Gaby Stooter om juist voor die doelgroep in de bres te springen. Want het experiment met aangepaste werktijden op de VAS-afdeling bij DSV in ’s-Heerenberg gaat verder dan alleen een parttime-optie bieden in de logistieke operatie. Als ouder weet Van der Meijden dat het naar school brengen van (kleine) kinderen soms in vijf seconden lukt, maar soms gerust twintig minuten duurt. De nieuwe groep medewerkers komt dus ‘ergens tussen 8.30 en 9.00 uur’ binnenlopen en ze vertrekken tussen 14.00 en 14.30 uur. “En als school belt: ‘er iets is met je kindje’ – dat heeft iedereen natuurlijk – dan laat je je spullen vallen en ga je. Als alleenstaande ouder heb je minder vaak een back-upplan.” 

Geen scheve blikken in de organisatie

Vooraf maakte Van der Meijden zich zorgen om de reactie van andere medewerkers. Zij werken in twee shifts: van 6.00 tot 15.00 uur en van 15.00 tot 24.00 uur. Ze beginnen altijd met een officiële aftrap van de werkdag, waarbij de teamleader het werk verdeelt. Dat collega’s dan op latere, flexibele tijden inklokken gaat scheve blikken opleveren, was de vrees. Nu, een halfjaar later, zegt Van der Meijden: “We hebben nul problemen gehad.” Ook zorgen rondom verzuim zijn snel van tafel geveegd, waardoor ze niet meer alleen als ‘extra hulp’ worden ingepland maar gewoon regulier worden ingeroosterd. “Ze zijn warm binnengehaald, het werk loopt goed door. Deze doelgroep wíl echt. De moeders laten een enorme inzet zien en voor mijn gevoel is er meer binding met ons bedrijf omdat wij qua werktijden met ze meedenken.”

Out-of-the-box denken om tekorten terug te dringen

Uiteraard is het concept door DSV niet uit liefdadigheid ontstaan. De logistiek kent een groot tekort aan arbeidskrachten en Van der Meijden en Stooter moesten naar eigen zeggen out-of-the-box denken om die tekorten terug te dringen. In contact met het werkgeversservicepunt in de Achterhoek, VNO-NCW en Randstad kwam ten eerste de groep statushouders bovendrijven als mogelijke focusgroep. In Moerdijk worden statushouders al ingezet, zegt Van der Meijden, maar in ’s-Heerenberg viel het oog dus op de minder gebruikelijke doelgroep van alleenstaande moeders. Al snel meldden zich via het werkgeversservicepunt zo’n twintig geïnteresseerden in een eerste online-meeting, van wie vijf aan de slag zijn gegaan op de VAS-afdeling. “Het werk op deze afdeling is relatief eenvoudig. Je kunt het snel leren. En het werk kunnen we vaak goed plannen, we zijn er minder afhankelijk van de snelle e-commerce”, legt Van der Meijden die keuze uit. Voor de afdeling zijn nieuwe roosters geïntroduceerd. De vijf alleenstaande ouders – inmiddels zijn het er zeven – zijn onderdeel van een team van vijftig à zestig medewerkers per dag. “Ze worden gewoon gezien als normale medewerker. Ze zijn onderdeel van het team.” 

Duobanen in productie-omgevingen past perfect

Hoewel deze parttimers goed zijn opgevangen door het team, kan een dergelijke constructie voor sommigen vervelend zijn. Met name teamleiders staan over het algemeen niet te springen om duobanen, weet arbeidsmarktdeskundige Serge Claesen. Hij herkent het initiatief van een Scania-fabriek, waar het concept één à twee jaar geleden volgens hem succesvol was. “Het concept is niet nieuw. Zeker administratieve functies zijn vaak al duobanen”, aldus Claesen. “In productie-omgevingen is dit concept voor de werknémer perfect. Een superoplossing. Die wordt loyaler. De werkgéver heeft er geen extra kosten aan. Alleen de supervisor is er niet blij mee, omdat die voor zijn gevoel meer werk op zich af ziet komen. Die wil één persoon inwerken, en niet twee personen voor één fte. Ook moet de supervisor voor twee keer zoveel mensen de urenregistratie doen, et cetera. Pas als het hem of haar wordt opgelegd, ziet de supervisor de voordelen. Zo valt bijvoorbeeld maar 50 procent van een fte weg bij ziekte.” 

Wat als de markt verandert - stopt dan het initiatief?

Het concept met flexibele werktijden is volgens de arbeidsmarktdeskundige het beste toe te passen op een afdeling met makkelijk werk of waar veel gestandaardiseerd is. “Ik zie hier zeker mogelijkheden in, in tijden van arbeidskrapte. Maar als de markt omdraait en er weer meer werkzoekenden zijn, is het initiatief gelijk van tafel. Ook bij DSV ja. Dan kiezen ze weer voor de persoon met ervaring die fulltime beschikbaar is”, verwacht Claesen.

Van der Meijden ontkent die verwachting. “Nee, ik zie dit als een structureel concept”, zegt hij, terwijl hij bovendien betwijfelt of de markt snel kantelt. “We hebben meer dan genoeg werk, dat nog veel gebeurt door uitzendkrachten. Iedereen die hier lekker werkt en de kwaliteit biedt die we afspreken, kan hier een contract krijgen. Dan maak ik geen onderscheid tussen contracten van veertig uur of minder. Zoals gezegd ligt dit mij persoonlijk aan mijn hart als alleenstaande ouder. Het is een succes en ik ben er trots op dat we mensen hiervan hebben overtuigd. Ik word er blij van.”

UWV: ‘Dit is echt ongebruikelijk en ook wennen’

Frank van Es, adviseur werkgeversdiensten bij het UWV, prijst het initiatief van DSV. "Mensen op een duurzame manier aan een baan krijgen, juist die mensen die al langer een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, daar is dit belangrijk voor".
Vanuit de Sector Handel in de Achterhoekse arbeidsmarktregio is hij betrokken geweest bij dit experiment. “Bedrijven als DSV zoeken naar een groot aantal mensen, zeker in bepaalde piekperiodes. Het gaat om werk dat wel vaker parttime wordt uitgevoerd, maar niet op halve dagen. Dat is echt ongebruikelijk”, aldus Van Es.
Het idee voor de alleenstaande ouders is door de arbeidsmarktregio bedacht en de grote vraag was of de omstandigheden passend te krijgen zijn in de organisatie. Belangrijk daarbij is volgens Van Es, dat er niet gelijk dertig mensen halve dagen instromen, maar dat er eerst met een kleinere groep ervaring wordt opgedaan. “Voor mij is het mooiste dat DSV zo positief is, want over het algemeen zijn logistieke bedrijven erg huiverig over dit soort oplossingen. Ze moeten er zelf achter komen of het werkt.”

‘Bedrijven hebben weinig keus, ze moeten wel’

Van Es weet ook wel dat DSV nu extra inzet toont omdat de arbeidstekorten zo groot zijn. “DSV is min of meer gedwongen door de huidige schaarste op de arbeidsmarkt. Voor de relatief weinige werkzoekenden zijn maatwerkoplossingen gewenst, waar bedrijven niet meteen aan denken. Ze moeten eigenlijk ook wel, in deze veranderende arbeidsmarkt, waarbij jongeren bijvoorbeeld vaker voor parttime kiezen. Je kunt erover klagen, maar je moet erin mee om die jongeren binnen te krijgen”, zegt de UWV-adviseur. “Of DSV deze groep alleenstaande ouders aan de kant zet zodra de markt weer kantelt, denk ik niet. Deze parttimers hebben zich al bewezen, durf ik wel te zeggen. Hopelijk is dit een mooi voorbeeld voor de branche. Het is een goede oplossing voor zowel het bedrijf als de werkzoekende.”
 

Van Es adviseert andere logistiek dienstverleners – die geen nee willen verkopen aan klanten – om ook na te denken over wat er mogelijk is om werkzoekenden aan zich te binden. Waarbij arbeidsvoorwaarden altijd het belangrijkst blijven voor nieuwe medewerkers. “Er zijn echt wel mensen werkloos. Er staan nog altijd mensen aan de kant die aan het werk kunnen, willen en moeten”, zegt hij. Te denken valt aan statushouders en 60-plussers, voor wie maatwerkoplossingen mogelijk zijn. “Begin eens met contact te zoeken met je regionale werkgeversservicepunt.”

Uitrol naar overige - minder tijdkritische - afdelingen 

DSV’s eerstvolgende stap is volgens Van der Meijden om dit concept op andere afdelingen uitrollen. Hij wil het concept ook op zijn andere sites gaan toepassen, in Venlo en Venray, en denkt ook na over het aanbieden van werk in de avonduren voor studenten. Het vergt organisatorisch allemaal een iets strakkere planning, maar verder denkt hij dat het gewoon moet kunnen. Alleen op echt tijdkritische afdelingen is het lastiger, geeft hij aan, waar bepaalde werkzaamheden per se op een bepaald tijdstip gedaan moeten worden.
“Maar er zijn nog zoveel mogelijkheden die we hebben. Er is geen weerstand meer in ’s-Heerenberg, mensen hebben zich zo open-minded opgesteld, ze hebben het omarmd. We vinden het allemaal fantastisch dat we deze mensen aan een baan hebben kunnen helpen en voor ons is het fijn dat we de tekorten wat terug kunnen dringen.”