Wie hebben recht op voorlopige vrijstelling of ontheffing?

Ondernemers lopen dus het risico, dat ze in 2025 geen toegang meer hebben tot de zero-emissiezones, omdat de auto een te lage emissieklasse heeft of te oud is. Om de overstap voor alle ondernemers haalbaar te maken, geldt er bij de invoering van de ZE-zones een overgangsregeling en voor een aantal bijzondere voertuigcategorieën een vrijstelling of een ontheffing. De nieuwere en schonere bestel- en vrachtauto’s hebben tot uiterlijk januari 2030 toegang tot de ZE-zone.

Een vrijstelling wordt bepaald op basis van het kenteken en krijgt een ondernemer automatisch toegestuurd.
Een ontheffing moet apart aangevraagd worden. Voor bestel- en vrachtauto's die niet zijn vrijgesteld komen de volgende ontheffingen. Ondernemers kunnen twaalf dagontheffingen per voertuig, per gemeente, per kalenderjaar aanvragen.
Hier gaat het om:

• Ontheffing wegens lange levertijden van een nieuwe elektrisch truck/bestelbus
• Ontheffing op basis van bijzondere financiële omstandigheden, bijvoorbeeld een dreigend faillissement bij aanschaf emissieloos voertuig
• Ontheffing op basis van de hardheidsclausule, gevallen waarin een voortijdige investering niet proportioneel is (denk aan pensioen of ziekte) , reden waarom ondernemers meer tijd wordt gegund.
• Ontheffing als er geen emissieloze alternatieven zijn voor een bestaand voertuig (dat geldt alleen voor vrachtauto's)

Hier mag je voorlopig nog wel even mee de stad in

Ook zijn er nog een aantal extra ontheffingen. Zo kunnen plug-in hybride vrachtwagens een ontheffing krijgen, mits ze aantoonbaar elektrisch rijden in de zone. Hiervoor dient een ondernemer aan te kunnen geven hoe hij de benodigde ritgegevens denkt op te slaan en deze desgevraagd te delen met gemeenten.

De volgende vrachtauto's komen in aanmerking voor een ontheffing tot ze de leeftijd van dertien jaar (Datum Eerste Toelating) hebben bereikt: 

• Kermis- of circusvoertuig
• Bedrijfsauto met zware laadkraan (een vrachtauto met een kraan van 35 tonmeter of meer hefvermogen) 
• Verhuisauto (vrachtauto die gebruikt wordt door een verhuisonderneming en bestemd voor het vervoeren van inboedels)
• Vrachtwagen voor exceptioneel vervoer

De overgangsregeling geldt niet voor nieuwe voertuigen die na 1 januari 2025 geleverd en op kenteken worden gezet. Auto’s die na 1 januari 2025 op kenteken worden gezet, moeten elektrisch of waterstof aangedreven zijn.

Hoe gaat de overheid bedrijven helpen bij de overstap?

Onlangs kregen 41.500 eigenaren van één of meerdere vrachtwagens een brief van de RDW, in opdracht van het ministerie, met een overzicht van hun voertuigen en wat het voor hen betekent met naderende ZE-zones in zicht. De ondernemers die een brief van de RDW in de bus kregen, hebben samen ongeveer 165.000 vrachtwagens in gebruik die niet zijn toegestaan in een ZE-zone.

In de brief staan de voertuigen die vanaf 2025 de ZE-zone niet meer in mogen. Het overzicht vermeldt ook kentekens van auto’s die binnen de overgangsregeling vallen - en dus tot 1 januari 2030 wel toegang hebben - en voertuigen die een vrijstelling krijgen of kans maken op een ontheffing. Om te weten tot wanneer een voertuig toegang heeft tot de ZE-zone kunnen ondernemers een zogenaamde kentekencheck doen.
Rekening houdend met lange bestel- en aflevertijden, denkt de organisatie achter Opwegnaarzes te voorkomen, dat vlooteigenaren in 2025 alsnog een dieselbus of -truck ontvangen die niet in alle binnensteden mag rijden.

Hoe betrouwbaar is de door de overheid aangeleverde informatie?

Daar is wel wat discussie over. TLN meldt dat er in het door RDW gestuurde overzicht geen rekening is gehouden met de overeengekomen overgangsregelingen voor vrijstelling en ontheffing. TLN zegt dat de RDW verwarring sticht op dit punt en dat ook heeft ingezien. RDW geeft dat toe: “De voertuigen die al wel onder de overgangsregeling vallen zijn wel in het verstuurde overzicht opgenomen, maar het was mooier geweest als we dit duidelijker hadden aangegeven of opgesplitst. Het is een goede les voor de volgende keer. Maar we gaan komend najaar niet opnieuw brieven sturen met een actuele stand van zaken naar de kentekenhouders die al een brief van de RDW over de zero-emissiezones hebben ontvangen.”
RDW rekent erop dat de komende maanden veelvuldig over de ZE-zones gecommuniceerd zal worden in diverse media. Dit zal voertuigeigenaren naar verwachting aansporen nog extra kritisch te kijken naar hoe de zero-emissiezones van toepassing zijn op hun voertuig. Zowel de verwijzing naar de website www.opwegnaarzes.nl als de verwijzing naar de kentekencheck zijn opgenomen in de brieven die door de RDW aan voertuigeigenaren zijn verzonden. Daar kunnen ze zich nader oriënteren.

Tot slot: wat biedt de overheid aan subsidies en fiscale regelingen?

Voor de aanschaf van, en onderzoek naar, zero emissie logistieke voertuigen zijn er diverse nationale regelingen en subsidies beschikbaar. Zo is er voor emissievrije bestelauto’s de ‘Subsidieregeling Emissieloze Bedrijfsauto’s (SEBA)’ en voor vrachtwagens de ‘Aanschafsubsidie Zero-Emissie Trucks (AanZET)’.

Elektrische en waterstofvoertuigen komen in aanmerking voor de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige Afschrijving Milieu-investeringen (VAMIL). Dat zijn fiscale voordelen voor ondernemers die investeren in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen, zoals voertuigen.
Daarnaast is er nog een fiscale regeling voor research en development. De WBSO is een fiscale regeling waarmee een bedrijf de kosten voor gericht onderzoek kan verlagen. De WBSO vergoedt een deel van de (loon)kosten en uitgaven van uw R&D-project.

Maar ook provincies en gemeenten kunnen lokale regelingen of subsidies aanbieden. Hiervoor kan een ondernemer bij de lokale overheid terecht. Subsidies en fiscale regelingen zullen vaak met elkaar gecombineerd worden tot een maximaal bedrag. Hiervoor gelden Europese staatssteunregels. Hoe hoog dit bedrag is, hangt af van de grootte van het bedrijf en de subsidieregeling.

De website OpwegnaarZES biedt ook een overzicht van rekentools. Deze tools helpen ondernemers bij het maken van de duurzaamste en voordeligste keuze met betrekking tot emissievrije voertuigen.