Data delen in de containerketen gaat niet echt van harte

In hoeverre zijn partijen in het containervervoer bereid om in elkaars digitale keuken te laten kijken? Toch nog verrassend weinig. Dat blijkt uit twee studies, die een teleurstellend beeld opleveren van de beschikbaarheid van data die nodig is om de afhandeling en het transport van volle en lege containers te optimaliseren.

Te oordelen naar de zuinige manier waarop bedrijven in de Rotterdamse haven omgaan met data-uitwisseling is het vertrouwen in elkaar niet bijster hoog. “In ieder geval gaat het niet van harte”, meent Marijn van Adrichem, nu TNO maar vorig afgestudeerd op dit onderwerp aan de TU Delft in samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam. Hij concludeert dat de mate waarin het delen van data gebeurt sterk afhangt van de situatie en vooral aan wie er het meeste baat bij heeft.

Zelf in controle blijven over delen van data

“Zodra het om commercieel gevoelige informatie gaat, willen de bedrijven die over de data beschikken toch het liefst zelf in controle blijven. In de gesprekken die ik heb gevoerd komt dat steeds terug. ‘Data is het nieuwe goud’ lees je vaak. Waarom zou je dat zomaar gaan delen?”

Achterland is meest gebaat bij meer transparantie

Voor zijn afstudeeropdracht richtte Van Adrichem zich op de import van volle containers in de Rotterdamse haven, die voor verder afhandeling doorgaan naar een inland terminal. “Dan zie je dat met name het bedrijf dat het transport richting het achterland verzorgt, het meest gebaat is bij de datastroom rond containers.”

Impact online platforms op data uitwisselen blijft beperkt

Online platforms komen op en pakken een deel van de markt, al ziet Van Adrichem ook dat de platforms nog steeds zeer afhankelijk zijn van de input van transporteurs. Hij vraagt zich af of de impact van de platforms op de bereidheid om toch meer data te delen groot is. “Veel bedrijven wachten af hoe zich dit ontwikkelt; eerst zien dan geloven. Ik heb het idee dat initiatieven van traditionele en vertrouwde partijen in deze sector meer kans van slagen hebben.”

Voordelen:

Efficiënter maken van de logistieke keten
Verminderen van transportkosten en wachttijden
Beter benutten van de beschikbare capaciteit
Reduceren van emissies
Verbeteren van klantenservice
Sneller traceren van criminele activiteit

Nadelen:

Vermindering van concurrentiepositie
Bekend worden van commercieel gevoelige informatie
Verlies van controle op het proces
Misbruik van data (ook door criminelen)

Drie vormen van data-uitwisseling – zo kan het werken

Afdwingen door regulering – zowel vanuit de overheid (EU met name) of vanuit grote verladers, die over alle ladinggerelateerde data willen beschikken – voordeel: er ontstaat een voor iedereen gelijk speelveld
‘Vermarkten’ van data – vooral via online platforms en digitale services van bestaande partijen; de dataverstrekker krijgt financiële compensatie voor het beschikbaar stellen – vraag: wegen de baten op tegen de waarde die de data vertegenwoordigt
Data-voor-data principe – partijen die voor elkaar relevante data hebben, wisselen die bilateraal uit maar alleen als de data geen effect heeft op de concurrentiepositie – voorwaarde: over en weer veel vertrouwen

Zet zelf initiatieven op om data te delen

Data delen blijft volgens Van Adrichem in de containerbusiness nog wel even een zaak van lange adem. “Probleem is, er is niet een one-size-fits-all model. Verschillende partijen hebben verschillende belangen en bovendien gaat het om complexe logistieke processen, ook internationaal. In dat opzicht is het voor bijvoorbeeld de pakketdistributie een stuk eenvoudiger om data met elkaar te delen.”

Marijn van Adrichem (25)

Vorig jaar september studeerde Marijn van Adrichem af aan de TU Delft met een onderzoek naar samenwerking en data delen gericht op de containerketen. Hij schreef naar aanleiding daarvan een paper voor de Vervoerslogistiek Werkdagen eerder dit jaar en won de award ‘Best Paper’ daarmee. Rode draad: hoe zit het met de digitale interactie tussen de diverse spelers?
Inmiddels werkt Van Adrichem voor TNO als consultant, niet alleen op het gebied van digitalisering maar meer nog gericht op verduurzaming van supply chains, wat volgens Van Adrichem lastig zal gaan zonder een acceptabel niveau van digitalisering. “Dit zijn twee trends die elkaar enorm versterken.”

Herpositioneren van lege containers in de haven

Data vergaren en data delen is in de Rotterdamse haven in veel opzichten een niet eenvoudige klus. Dat ontdekten ook studenten van de Hogeschool Rotterdam, opleiding Logistics Management, die in opdracht van NewWays Zuid-Holland en (Joint Corridors Off-Road programma) keken naar hoe het zit met het transport van lege containers in de Rotterdamse haven. Achtergrond was: hoe krijgen we dit specifieke transport van de weg af en op het binnenschip?

Lees hier meer over hun onderzoek

‘Niemand heeft het totaaloverzicht – daar waren we wel verbaasd over’

Maik Rol (20) en Bart Vijverberg (21) gingen samen met Daan ten Broek (23) op onderzoek uit, maar stuitten al snel op een onverwacht tekort aan benodigde data om een goed concept uit te werken. “We hebben gekeken naar de onbalans die er is in de Rotterdamse haven als importhaven, waar relatief veel lege containers in omloop zijn, met het idee hoe kun je die het beste herpositioneren”, zegt Rol.

Groot deel empty depots aan water – toch vaak over de weg

Hoewel van de twintig empty depots waar de studenten naar hebben gekeken maar liefst veertien aan het water liggen, schatten de studenten in dat zeker 60 procent van het transport over de weg plaatsvindt. Het gaat toch om behoorlijke volumes: van de 15,3 miljoen TEU aan containers in 2021 in de haven van Rotterdam was 2,6 miljoen TEU leeg.

Data specifiek over lege containers ontbreekt

“Voor ons onderzoek was het van belang om bij de verschillende partijen boven tafel te krijgen welk deel van de lege containers over de weg gaat of over water.” Maar volgens Vijverberg is dat lastig te achterhalen. “Bedrijven waar we mee spraken kijken naar containerverplaatsingen, waarbij ze geen data konden overleggen of het ging om lege of volle containers. In ieder geval mogen ze die data niet delen. Daar waren wij verbaasd wel over.”

Aanbeveling: kijk naar combinatie leeg en vol

Als praktische aanbeveling wijzen de studenten naar het samenvoegen van het vervoer van zowel lege als volle containers. “De combinatie vindt deels al plaats, dus het kan wel. Eigenlijk is de standaard dat wat over het water binnenkomt, ook over het water weer verder gaat. Door meer te combineren gaat de beladingsgraad van schepen omhoog ook met lege containers.” In de praktijk hoeft dat niet op veel bezwaren te stuiten.
Maar om echt stappen te maken is het nodig dat de sector gaat samenwerken en bedrijven elkaar data toespelen met betrekking tot lege containers. Met name de rederijen zouden een extra inspanning kunnen doen om de benodigde data te generen en beschikbaar te stellen.

Lees het hele artikel op www.logistiek.nl