‘Voorkom verdere verdozing door groene clustering’

In het afgelopen decennium is er in Nederland volgens onderzoeksjournalistenplatform Pointer 10 miljoen vierkante meter aan logistiek vastgoed bijgekomen. Een ontwikkeling die terecht discussie oproept rondom de verdozing van het landschap en de leefomgeving. Maar het is daarbij belangrijk om ook in gedachten te houden dat de Nederlandse regering jarenlang heeft geïnvesteerd om een gunstig vestigingsklimaat te creëren voor de logistieke sector. Dit heeft zijn vruchten afgeworpen en vanuit economisch perspectief is logistiek vastgoed niet meer weg te denken uit Nederland. Daarom ligt de oplossing volgens Léon Vié, managing director Nederland & België van P3 Logistic Parks, niet in een algehele bouwstop, maar in het zoeken naar oplossingen om de impact op de omgeving te beperken. 

Er zijn diverse mogelijkheden om distributiecentra architectonisch in het landschap te integreren. Denk daarbij aan technieken als het verticaal begroenen van staalnet. Omdat er in grote delen van Nederland een te hoge concentratie van plasticpartikel in de grond zit, mag bouwgrond vaak niet afgevoerd worden. De overtollige grond van de bouwplaats van nieuw logistiek vastgoed zou dus kunnen dienen voor de constructie van wallen die begroeid kunnen worden. Naast de visuele verbetering die dit oplevert, biedt het 'begroenen' van een hek of gevel van het distributiecentrum meerdere duurzame voordelen zoals het filteren van CO2, het beschermen van de gevel tegen het weer en energiebesparing door afkoeling en beschaduwing. Bij P3 Logistic Parks staan zulke innovatieve oplossingen hoog op de agenda. Hoewel het nog even zal duren voordat we onze plannen volledig kunnen realiseren, zijn we al bezig met onze toekomstvisie waarin dit soort aspecten zijn opgenomen.

Het begroenen van logistiek vastgoed zou de verdozing optisch kunnen beperken en ook op brownfields toegepast kunnen worden. Maar dat lost het probleem niet op. Het is een feit dat niemand in de buurt van distributiecentra wil wonen. Niet alleen vanwege het uitzicht, maar ook omdat er doorgaans veel vrachtverkeer bij komt kijken. Dat beperkt ook het aantal brownfields in Nederland die we kunnen benutten. Omdat dorps- en stadkernen over de afgelopen decennia enorm zijn gegroeid, liggen veel brownfields nu midden in het dorp of de stad. Het was vroeger namelijk logisch dat door een gebrek aan vervoersmiddelen de fabriek op loopafstand van de dorpskern lag. Dat is tegenwoordig niet meer denkbaar. We geven de voorkeur aan een logistiek centrum langs een snelweg, niet meer nabij een dorps- of stadskern.

Ik denk dat een andere mogelijke oplossing voor de verdozing ligt in het clusteren. Er moet een duidelijke scheiding komen tussen woonwijken en logistieke centra. In de middle of nowhere naast een snelweg wil uiteraard niemand wonen – maar voor ons zijn zulke plekken vaak juist perfecte locaties. Brownfields die nu in doorgegroeide stads- of dorpskernen liggen, zouden omgevormd kunnen worden tot veilige woonwijken. Natuurlijk zijn de eisen voor de bodemsanering voor woonbestemmingen strenger, maar we kunnen hier niet omheen als we ons schaarse land zo slim mogelijk willen benutten.  Om woonwijken en logistieke faciliteiten zo goed mogelijk van elkaar te scheiden is niet alleen voldoende afstand nodig maar ook een goede transportinfrastructuur om werkgever en werknemer met elkaar te verbinden. In een ideale wereld zouden dan niet alleen de gebouwen maar ook het verkeer van elkaar gescheiden moeten zijn. Het scheiden van personen- en vrachtvervoer is natuurlijk nog toekomstmuziek maar zou van toegevoegde waarde kunnen zijn voor de leefomgeving alsook voor de efficiëntie van de logistieke sector. 

Op dit moment lijkt de combinatie van clustering en begroende distributiecentra de beste optie te zijn om de effecten van verdozing tegen te gaan. Het toepassen van begroeide wallen of gevels in logistieke clusters die ver van woonwijken af liggen, is een effectieve oplossing voor het verdozingsprobleem zonder het welvaren van een van onze meest vitale economische sectoren te beperken.