CO2-data opvragen en delen: het blijft lastig voor verladers en LDV’ers
Is een CO2-reductieplan een marketingding of werkelijkheid? De meeste logistiek dienstverleners en verladers zeggen een plan te hebben, voor het meten dan wel het opvragen van de CO2-data. In de praktijk gebeurt er bar weinig. Dit is de stand van zaken.
Gevoel krijgt soms ondersteuning van feiten. Dat gebeurde ook bij dit onderwerp. De mond van menig verlader is vol van duurzaamheid, iets wat in mindere mate ook geldt voor logistiek dienstverleners. Uit onderzoek van transportplatform Transporeon bleek dat veertig procent van de verladers aangaf hun logistiek dienstverlener te verzoeken CO2-data te delen. In werkelijkheid bleek minder dan tien procent deze vraag daadwerkelijk bij een LDV’er neer te leggen. Onderliggend zou er wel iets meer vraag ontstaan naar accurate CO2-berekeningen van allerlei netwerk deelnemers.
Dat er voor veel bedrijven wat betreft het berekenen van CO2-data nog het nodige niet duidelijk is, blijkt ook uit een bericht van Milieudefensie. Dat vroeg aan ‘de grootste vervuilers’ in Nederland om een klimaatplan. Daarin werd aan vooral verladers gevraagd hoe deze 45 procent CO2-reductie willen reduceren voor 2030. Milieudefensie noemt het ‘schrikbarend dat bedrijven een groot deel van de uitstoot negeren’. Daarmee doelt de organisatie op het feit dat veel bedrijven alleen kijken naar de uitstoot uit eigen fabrieken en kantoren. De uitstoot die ze veroorzaken door grondstoffen in te kopen en producten te verkopen is de olifant in de kamer, stelt Milieudefensie.
Het onderzoek van het transportplatform is uitgevoerd onder Europese verladers en logistiek dienstverleners. Hoe zit het met partijen die in Nederland actief zijn? Hoe kijken kennis- en belangenorganisaties aan tegen dit resultaat? Daarbij is aan verladers en LDV’ers de vraag voorgelegd of ze data delen, met één of meerdere partijen en wat ze met de data doen. Tenslotte speelt er nog het gegeven dat een groeiend aantal gemeenten wil dat vervoerders die een stad in rijden, dit met duurzaam transport doen. Is dat een factor die bedrijven aanzet tot het berekenen van CO2-data?
Wat zeggen logistiek dienstverleners?
Navraag onder diverse logistiek dienstverleners laat zien dat de uitkomsten van het transportplatform behoorlijk in lijn zijn met wat deze bedrijven ervaren. Een middelgrote logistiek dienstverlener uit het zuiden van Nederland reageerde als volgt: “Wij doen op dit moment helemaal niets met CO2. Er is geen enkele klant die ernaar vraagt of wensen hieromtrent heeft”, aldus de directeur-eigenaar. Op de vraag of de LDV’er druk voelt om in 2022 meer te gaan doen met duurzaamheidsrapportages, is het antwoord al even duidelijk: “Het staat al wel enige tijd op de agenda maar is tot op heden niet belangrijk genoeg gebleken om er iets mee te doen.”
Is deze reactie van de middelgrote onderneming exemplarisch voor de sector? Dat niet, maar weinig logistiek dienstverleners zijn heel concreet met het delen van CO2-informatie en rapportages bezig. Een andere dienstverlener, eveneens in het middensegment maar behorend tot de Top 100 logistiek dienstverleners, geeft aan nog geen CO2-data te delen met partners. “Dat doen we op dit moment niet. Wel zijn we serieus bezig om de meetmethodiek helder te krijgen. Dat is nog behoorlijk ingewikkeld.” Is duurzaamheid daarmee niet belangrijk genoeg? “Duurzaamheid komt in elk contact met de klant aan bod, maar klanten hebben nog weinig behoefte om hierover mee te denken. Wij voelen zeker de druk om hier meer mee te doen. Sterker nog, het is voor ons een noodzaak om hier nog meer mee te doen. Deze komt echter niet zozeer bij de klanten vandaan. Waarom wij het noodzakelijk vinden komt voort uit onze purpose: We willen, kunnen én gaan de wereld een beetje mooier achter laten dan hoe we hem aantroffen. Dit doen we door intern verduurzaming prioriteit te geven boven financiële winst. Dat zorgt voor meer creativiteit en daardoor betere transportoplossingen, op alle fronten. Als je de goede toon en het goede theater bij de klant vindt dan krijg je bijna iedereen mee in het verduurzamen van transport. Wij zijn er stellig van overtuigd dat er – door je creativiteit te gebruiken- zeer veel laaghangend fruit voorradig is bij al onze klanten waarmee we nu al een CO2 reductie kunnen realiseren.”
‘Samen modal-shirt analyses maken’
Zegt de positie in de Top 100 LDV’ers iets over hoe een bedrijf met duurzaamheid omgaat? Daar lijkt het wel op. Een logistiek dienstverlener die zich vooral richt op tanktransport en in de hogere regionen staat, geeft aan ‘al geruime tijd met strategische klanten CO2-data te delen’. “Dat doen we op basis van operationele data uit ons TMS, gecombineerd met een CO2-rekenmodel. De data delen we op maandelijkse- of kwartaalbasis én bij tenders als verladers hier om vragen.” De LDV’er gebruikt de gegevens onder andere voor het gezamenlijk met klanten maken van modal-shift analyses. “In 2022 zullen we hier zeker meer mee gaan doen. Dat willen we zelf, maar ook krijgen onze klanten meer ambitie.” De echte serieuze noot naar de toekomst toe, komt als reactie op de vraag over welke waarde data delen toevoegt: “Het halen van sustainability doelstellingen is een gezamenlijke ambitie tussen verlader de vervoerder. Door data te delen kunnen de opportuniteiten, maar ook de kostenconsequenties beter op tafel komen. Uiteindelijk zullen we door samenwerking de stappen moeten zetten om onze doelstellingen te halen. Op het moment dat CO2-emissie onderdeel wordt van de visie op de kosten van transport kunnen gezamenlijk de juiste keuzes gemaakt worden. Daarbij komt dat op het gebied van trucking de kosten voor vergroening, bijvoorbeeld met elektrische trucks, nog significant hoger zijn dan met traditionele trucks. Duidelijkheid over de CO2-besparingmogelijkheden in combinatie met de investeringskosten moeten leiden tot de juiste keuzes. De prijs van CO2 dient nadrukkelijk onderdeel te zijn van deze vergelijking als we als individueel bedrijf maar ook als keten onze doelstellingen willen behalen.”
Wat zeggen verladers?
In hoeverre vragen verladers om CO2-data of delen vervoerders deze data met verladers? Een warehousing tak van een verlader geeft aan dat de vaste logistiek dienstverlener data deelt en dat een tweetal andere grotere transporteurs doen hetzelfde. “Het gaat vooral om data voor registratie, al spelen de gegevens wel mee in maatschappelijk verantwoorde keuzes. In 2022 zullen we hier niet meer mee doen dan in andere jaren, het is een voortdurend proces. Dit leidt vooral tot inzicht in ons wagenpark, milieuzones en een toekomstbestendige supply chain inrichting.”
Een producent van bouwgerelateerde materialen geeft aan niet zelf data te delen, maar wel gebruik te maken van vervoerders die deze data bijhouden. “We delen deze informatie met een aantal verladende partners. Het bijhouden gebeurt voor nu alleen voor registratie. Overigens voelen we wel de druk om in 2022 actiever mee aan de slag te gaan en niet alleen voor het vervoerstuk. Het delen van data kan absoluut leiden tot meer bewustwording bij onze vervoerders.”
Topsector Logistiek: 'Standaardisatie is nodig'
Wat zeggen brancheorganisaties?
Ondanks dat poolkappen smelten en overheden beperkingen in het vooruitzicht hebben gesteld voor bijvoorbeeld het afleveren van goederen in steden, zijn veel verladers en logistiek dienstverleners nog niet volop CO2-data aan het berekenen. Hoe komt dat, is dit lastig? Daar lijkt het wel op, diverse logistiek dienstverleners en verladers geven aan dit complex te vinden. Een organisatie als BigMile vaart daar goed bij; daar hebben de mensen die helpen met het berekenen van de data het druk.
Het verbaast brancheorganisaties niet dat er bij logistiek dienstverleners en verladers over het algemeen nog weinig gebeurt met CO2-data. Het verzamelen en verwerken blijkt voor veel bedrijven een complexe opgave, geven de organisaties aan. De noodzaak voor de toekomst wordt wel gevoeld, maar waar te beginnen? Volgens TLN is er behoefte aan een standaard om te voorkomen dat partijen gaan concurreren op basis van methodieken in plaats van te werken aan objectieve CO2-reductie. “Een sectoraanpak hiervoor is in de maak, maar nog niet ingeburgerd”, aldus Hans van den Berg, TLN. “Harmonisatie is het antwoord wat betreft methodiek. Inzet op standaardisatie en het ontwikkelen van een goede basis aan data infrastructuur is de oplossing voor leveranciersonafhankelijk data uit wisselen. Daar zou de overheid zich met name op moeten richten.”
Volgens Evofenedex heeft het bedrijfsleven de afgelopen jaren kleine stappen gezet op het gebied van data en digitalisering. Evofenedex heeft samen met Topsector Logistiek, BigMile en TLN recent een website gelanceerd waarop vervoerders en verladers hun CO2-uitstoot kunnen berekenen. Met deze tool hopen de organisaties bedrijven te stimuleren om inzicht te krijgen in hun uitstoot en die vervolgens terug te dringen. De benodigde basisdata om inzicht te krijgen in CO2-uitstoot hoeft volgens de brancheorganisaties niet ingewikkeld te zijn, maar het is wel afhankelijk van de grootte en complexiteit van de goederenstromen. Een verlader of eigen vervoerder, die goederen over de weg vervoert, kan met een overzicht van de ritten en van de verbruikte brandstof al vrij eenvoudig de uitstoot vaststellen. Ook geven CO2-calculatietools vaak de mogelijkheid om een koppeling te maken met bestaande datastromen. Bij multimodaal wereldwijd transport zijn er meer gegevens nodig over herkomst, bestemmingen en vervoerswijzen. In het algemeen geldt volgens Evofenedex: hoe meer detail de data heeft, des te betrouwbaarder de uitkomst van de analyse naar CO2-uitstoot zal zijn.
De organisatie adviseert leden om zo snel mogelijk te starten met het meten en reduceren van CO2-uitstoot en niet te wachten op wettelijke verplichtingen. “Het is belangrijk dat ondernemers met het verduurzamen van hun logistieke keten aan de gang gaan”, aldus Thomas Reitsma, manager kerngebied vervoer Evofenedex. “De CO2-uitstoot als gevolg van menselijke activiteiten is onhoudbaar. Wij staan gezamenlijk voor de opgave om de CO2-uitstoot drastisch te verminderen en per 2050 dienen logistieke ketens volledig CO2-neutraal te opereren.”
‘Samenwerken is noodzakelijk’
Om CO2-reductie resultaat te boeken is samenwerken noodzakelijk, stelt Reitsma. “Ondernemers met inzicht in de CO2-uitstoot kunnen gericht en planmatig acties ondernemen om de uitstoot terug te dringen. Denk daarbij aan verladerssamenwerking, waarmee het aantal vervoersbewegingen is terug te dringen. Of door de betere benutting van spoor en binnenvaart. En uiteraard nieuwe beschikbare technieken zoals elektrisch rijden”, aldus Reitsma. TLN beaamt dat: “De samenwerking met verladers is cruciaal. Vervoerders zien de goederenstromen van veel klanten en zijn dus in veel gevallen goed in staat om efficiëntievoordelen te signaleren. Wanneer verladers daarin meegaan, ontstaan er nieuwe mogelijkheden voor meer ketenefficiëntie”, aldus Van den Berg.
Hoe kijken platformen aan tegen de situatie?
De discrepantie tussen wat verladers zeggen en doen kwam aan het licht in een rapport van Transporeon. De uitkomsten van dit platform voor het verbeteren van logistieke processen én de antwoorden voortkomend uit de gestelde vragen, verrassen ceo Stephan Sieber allerminst. “De uitkomsten zijn in lijn met wat we zien. Duurzaamheid wint absoluut aan momentum, meer spelers claimen CO2-data plannen te hebben. Er is beweging zichtbaar, maar er klopt nog iets niet. Enerzijds claimen verladers dat ze hun LDV’ers in de goede richting duwen, anderzijds hebben LDV’ers niet het gevoel dat het zetje echt de moeite van het monitoren waard is.”
Beschikken over de juiste data om mee te gaan sturen is lastig, stelt Sieber. “Het is een uitdaging om aan goede data te komen, want niet alle telematicasystemen delen primaire data, zoals actueel brandstofverbruik op trip en truckniveau en brandstofsoort. Daarnaast is de telematicamarkt erg gefragmenteerd. Ook is er hier en daar terughoudendheid in het openlijk delen van data. Toch zal dit delen eenvoudiger worden.”
Sieber benadrukt dat de tijd dringt voor verladers en logistiek dienstverleners om actie te ondernemen. “De Europese Commissie verplicht vanaf 2023 duurzame rapportages en vanaf 2026 is de transportindustrie gedwongen om te handelen in CO2-certificaten. Iedereen moet zich voor die twee mijlpalen klaarmaken en het is nu de tijd om te starten. Dat kun je maar het beste samen met partners doen en standaarden afspreken, hoe deze te valideren en de juiste doelen stellen.”
Kathleen Hegyesi, Senior Manager bij digitale expediteur Flexport is het eens met Sieber waar het aankomt op het gebruik van universele standaarden. “De standaard die wij volgen is die van het Smart Freight Centre’s GLEC Framework. Dat doen we samen met industriegroepen, verladers en vervoerders wereldwijd.” Overigens stelt Hegyesi dat het berekenen van de CO2-uitstoot met haar platform niet lastig is. Dat kan te maken hebben met de gebruikte transportmodi en het gebruik van gemiddelden op basis van grote volumes. Toch ziet ook zij uitdagingen opdoemen: “Verbeteringen in schepen en brandstofverbruik veranderen en die data is niet altijd goed voorhanden. Toch heeft dit wel impact op de emissies, bijvoorbeeld omdat gemiddelden niet meer bruikbaar zijn.”
Hegyesi ziet, net als alle gesproken partners ook een rol weggelegd voor overheden om te helpen bij het gestandaardiseerd delen van CO2-data. “Nu zien we dat veel bedrijven zelf aan de slag gaan met het tracken van data en zoeken naar manieren om dit te berekenen. Ik zou het toejuichen als overheden een eerste stap zetten. Dat zou het delen van de data eenvoudiger maken.”
