Met het recent gelanceerde online platform Lastmile.info moet de last mile in de stad met hulp van kwalitatief bruikbare en realtime informatie voor wegtransporteurs een stuk efficiënter én duurzamer verlopen. De last mile pilot start binnenkort in Tilburg.

De informatie die dit platform biedt, is volgens de initiatiefnemers (zie kader wie doen er mee aan Lastmile.info), hard nodig om de toenemende complexiteit van – en een groeiende vraag naar duurzame bevoorrading van winkels en horeca in stedelijke gebieden - het hoofd te bieden.

Inzet kunstmatige intelligentie

Op het platform van Lastmile.info, waar de voorbereidingen begin dit jaar voor zijn gestart, komt data beschikbaar afkomstig van overheden  via Deflog, verkeersplatformen en visibilityplatformen. Deze data wordt met elkaar gecombineerd en binnen deze community (crowd) wordt vervolgens kunstmatige intelligentie ingezet om de aangeleverde informatie te valideren. 

Leefbaarheid steden verbeteren

Partijen in de sector kunnen zelf op termijn informatie over planningen en verstoringen elkaar delen via Lastmile.info en wegbeheerders kunnen door realtime prioritering en het dynamiseren van regelgeving vooral de leefbaarheid binnen steden verbeteren. Simacan – en de andere initiatiefnemers – denken hierbij aan bevoorrading buiten venstertijden voor aangekondigde stille emissieloze voertuigen die een tijdslot en route krijgen.

Lastmile.info moet volgens René Bruijne, die vanuit Simacan de pilot leidt, uitgroeien tot een echt opensource platform, waarmee alle ketenpartijen up-to-date inzicht krijgen in de last mile. “Wat we zien is dat de data uitwisseling in de keten tussen verladers, vervoerders en geadresseerden steeds beter van de grond begint te komen. We zijn op dat vlak overigens nog lang niet waar we willen zijn, maat het gaat al stukken beter dan in het verleden het geval was toen veel vervoerders en verladers hier toch huiverig voor waren.”

Minder ruis in de keten

Door data juist te delen wordt volgens Bruijne veel ruis uit de keten gehaald. “Ruis zorgt voor veel mismanagement omdat ketenpartijen niet beschikken over actuele data. Dat is niet nieuw, maar er komt op het vlak van datadeling een nieuwe belangrijke partij bij en dat is de overheid op zowel lokaal, provinciaal als landelijk niveau. Dat voert voort uit het feit dat zij meer en meer woningen willen bouwen in en rondom steden en events organiseren. Dat levert meer vervoersbewegingen op, maar tegelijkertijd willen al deze overheden ook dat de leefbaarheid in en rondom steden niet wordt aangetast.” Daar staat tegenover dat die gewenste goederen wel de stad in moeten. Bruijne: “Logistiek draagt dus bij aan het bevorderen van de leefbaarheid van een stad, neemt niet weg dat er tegelijkertijd ook twee negatieve aspecten aan zitten. Dat is op het gebied van duurzaamheid, waar het gaat om fijnstof en het feit dat de logistiek nu eenmaal een NOx (stikstof, red.) footprint veroorzaakt. Ten tweede zijn er ongevallen doordat onervaren chauffeurs met het verkeerde materiaal worden ingezet. Er zitten dus zowel negatieve als positieve kanten aan vervoer.”

Toenemende restricties 

Volgens Bruijne kunnen die negatieve aspecten veel beter worden gemanaged door data te delen, maar tegelijkertijd stelt hij vast dat overheden steeds meer restricties opleggen bij de last mile in binnensteden. “We krijgen in 2025 zero-emissie zones, Amsterdam en Utrecht voeren op hun beurt ook gewichtsbeperkingen in en sommige steden voegen daar ook geluidsrestricties toe. Die restricties nemen alleen maar toe en voor vervoerders betekent dit alleen maar meer kosten. Om de kosten van het vervoer enigszins in de hand te houden dan zal je de data vooraf in je planning beschikbaar moeten hebben.”
Veel van die informatie zit bij chauffeurs in hun hoofd maar dat moet je eigenlijk niet willen zegt Bruijne. “Een chauffeur weet bijvoorbeeld uit zijn hoofd dat hij woensdag niet in het centrum van Vianen moet komen omdat dan de oudhollandse markt plaatsvindt. Dat wil je eigenlijk niet want deze specifieke informatie moet als data voor iedere vervoerder beschikbaar zijn.”

Belang van crowdsourcing

De trigger om Lastmile.info op te starten is volgens Bruijne het al eerder genoemde DEFlog. Deze neutrale datahub - een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat -moet ervoor zorgen dat er via een Open Trip Model (OTM) een betere data-uitwisseling plaatsvindt tussen verladers en vervoerders en overheid en ook tussen voornoemde bedrijven onderling. “Die data van de overheid is mooi, maar het kan ook voorkomen dat een chauffeur bijvoorbeeld tijdens een rit ziet dat een weg niet meer is afgesloten omdat de wegwerkers hun klus sneller af hebben dan gepland. Wat we dus eigenlijk willen, is dat de feedback van deze informatie uit de ‘crowd’ – dat kan van een chauffeur zijn of pakweg een manager van een supermarkt die de omgeving goed kent – veel beter wordt georganiseerd want dan gaat de datakwaliteit van de planning van een vervoerder ook met sprongen vooruit. Met Lastmile.info gaan we enerzijds de beschikbare overheidsdata praktisch maken voor de gebruikers en anderzijds willen we met dit platform ook tegen de overheid kunnen zeggen: let op we zien aan de hand van onze data al ruim van tevoren dat een beperking ergens al lang is opgeheven. Crowdsourcing is daarbij de sleutel tot succes.”

Informatie samenbrengen

Tilburg is het startpunt voor Lastmile.info en Bruijne hoopt dat de informatie die tijdens deze pilot beschikbaar komt straks bruikbaar is voor de planningen voor zowel verladers als vervoerders. “Wens is dan ook dat er dan een community ontstaat waarin we die datakwaliteit gaan verbeteren. Nogmaals ik geloof in crowdsourcing want chauffeurs delen onderling via Whatsapp, Zenly en andere chatkanalen heel veel informatie over wat er op de weg allemaal plaatsvindt. Die informatie komt echt niet terecht in planningspakketten en bij verkeerskundigen. Onze ambities is om die informatie bij elkaar te brengen op dit platform.”

Meer drukte in binnenstad

Bruijne is ervan overtuigd dat het lastmile platform ook een bijdrage levert aan het verduurzamen van de stadslogistiek. “Elektrische trucks voor stadsdistributie worden als gevolg van allerlei restricties kleiner. Wat we gaan krijgen, is dat er steeds meer van deze kleine elektrische voertuigen de stad in rijden met alle overlast en opstoppingen van dien. Het wordt daardoor steeds drukker in de stad en ook daar gaat verzet tegen komen. Om die drukte te reduceren, zal er veel beter gepland moeten worden en de data-interactie tussen overheid en bedrijfsleven zal geïntensiveerd moeten worden. We hebben de keten gedigitaliseerd waarbij data wordt gedeeld tussen verlader, vervoerder en de geadresseerde, maar daar komt een nieuwe stakeholder bij en dat is de overheid.”