Waterstof ontwikkelt explosief, maar doorbraak duurt nog even

Stephan Bredewold: 'Je moet waterstof nú aanjagen'

Stephan Bredewold, directeur Fountain Fuel, pioniert met zijn bedrijf op het gebied van elektrische laad- en waterstofstations. De eerste drie stations voor wegvervoer moeten al in 2023 operationeel zijn. Afgelopen oktober zijn ze begonnen met de bouw van een station in Amersfoort. “Tijdens presentaties krijg ik wel eens het idee dat er een bijna een religieuze strijd gaande is tussen waterstoffans en batterijbelievers”, zegt Bredewold. Dat is in zijn ogen volstrekte onzin. Het zijn volgens hem twee complementaire technieken. “In bepaalde toepassingen is batterij elektrisch beter en in andere toepassingen is waterstof idealer. Zowel qua gebruik als voor het tanken.” Op sommige locaties krijgt het bedrijf vragen of ze daar ook een station gaan realiseren, maar dat is netwerktechnisch op dit moment niet overal mogelijk, wegens netwerkcongestie. Dat is volgens Bredewold echt een serieus probleem en daar ligt volgens hem ook een kans voor waterstof. Ook de afhankelijkheid van China en Rusland voor grondstoffen speelt een rol. “Het leuke van waterstof is dat je dat gewoon hier kunt maken.”

Waterstof is op dit moment nog veel dit duur, aldus Bredewold. Maar op het moment dat je waterstof in bulk gaat importeren uit bijvoorbeeld Portugal, Oman, Griekenland Groenland en IJsland dan wordt het volgens Bredewold veel goedkoper. “Uiteindelijk, dat is niet morgen maar over een aantal jaar, wordt het een goedkope energiedrager waar je langjarige contracten op af kunt sluiten. Je hebt niet te maken met een OPEC, of een Poetin.”

Hij kijkt positief naar de ontwikkelingen in Nederland. “Elk waterstofvulstation dat er bij komt gaat ons allemaal helpen.” Er moet een netwerk komen zegt hij. “Nu zijn er nog te weinig en blijft het daardoor wat ‘griezelig’ om op waterstof te gaan rijden.” In 2025 wil Fountain Fuel een dekkend netwerk hebben. “Ik verwacht dat er in 2025 ook meer serie geproduceerde vrachtwagens op waterstof zullen zijn en dat valt mooi in onze planning met het aantal geopende stations.” Bedrijfswagenfabrikant Stellantis en Rivian Hyvia-Renault hebben net bekend gemaakt naar Nederlandse dealers te komen met een kleine serie waterstofvoertuigen. Dat is alvast een begin, vindt Bredewold.

Bredewold wil met ondernemers in gesprek die interesse hebben om op waterstof te gaan rijden, om ze te helpen en samen te kijken of we een netwerk uit kunnen rollen. “We zijn op dit moment bezig om samen met transportbedrijven te kijken om waterstofstations te realiseren op het terrein van de bedrijven. Zo ontstaat er een heel ander model. In plaats van een kostenpost wordt het een verdienmodel. Wie denkt dat hij in 2025 deze stap wil maken steek je vinger op en dan gaan we in gesprek. Dan gaan we kijken of het vergunbaar is, of we er subsidies bij kunnen trekken en eventueel mee betalen aan de investering, als de plek ook voor ons goed is. Wij brengen dan onze kennis en kunde in. Ga het nou niet alleen proberen, maar begin wel. Als je morgen begint heb je misschien in 2025 een station. Er zitten zoveel procedures aan vast. Het duurt langer dan je denkt.”

Vrachtwagens en bestelbusjes op waterstof zijn nu nog veel te duur, zegt Bredewold. “Als ze in serieproductie komen dan schiet de kostprijs naar beneden. Dan kunnen ze concurreren met de huidige diesels denk. Wat ik veel terugkrijg van transporteurs is dat ze waterstof heel hard nodig hebben naast het batterij elektrisch.” Duitsland wil de waterstofmentaliteit aanjagen en hebben er daarom een subsidie van 80 procent vergoeding op gezet. Bredewold heeft gehoord dat ze daar in Nederland nu ook naar aan het kijken zijn. Hij denkt dat een soort gelijke regeling ook naar Nederland gaat komen. De overheid moet daar wel vaart mee gaan maken, vindt hij. “Dan hoeft de overheid de omslag naar waterstof niet de komende 100 jaar te stimuleren, maar het alleen de komende drie/vier jaar een ontzettende boost te geven. Daarna kan de financiering komen uit de terugsluisregeling die er nog aan komt.”

“Ondernemers en ook het kabinet in Nederland zien dat we wel iets moeten doen, om te voorkomen dat we marktaandeel verliezen en kennis weglekt. Je moet nu zorgen dat je die waterstofeconomie aanjaagt en het stimuleren. Wij denken dat de aanjager zit in de mobiliteit en daarna pas in de industrie. We hebben eerder vrachtwagens op de weg op groene waterstof voordat de hoogovens van tata steel draaien op groene waterstof.”

Eric Beers: 'Waterstof wordt de diesel van de toekomst'

Eric Beers, Hytruck Consult & Partners, gelooft zeker in waterstof. Alleen het probleem is volgens hem de tijdslijn. De waterstof ontwikkeling loopt achter op elektrisch vervoer. “Veel Transporteurs waar we nu komen, die zeggen op dit moment dat ze wel in waterstof geloven maar er nu even niets mee kunnen. De waterstof is onbetaalbaar, de auto’s zijn erg duur. Er is voorlopig geen businesscase. Maar dit is een moment opname. Met een krankzinnige prijs en situatie. Als je een grote vervoerder bent en je hebt de financiële mogelijkheden om al wél wat te experimenteren en je hebt een tankstation in de buurt: ga beginnen. Ga kijken hoe het werkt. Maak gebruik van een subsidieregeling en dan kom je een eind. Het zal niet goedkoop zijn, je moet niet denken dat je er geld mee gaat verdienen maar je bouwt wel ervaring op waar je later je voordeel mee hebt.  Je weet dan wat wel en niet kan. En dat is belangrijk. En ik geloof erin dat waterstof een enorme dominant in onze energiebehoefte gaat worden, de “diesel” van de toekomst.”

Wat elektrisch kan, moet je elektrisch doen, vindt Beers. "Maar met alleen elektrisch rijden gaan we het in Nederland niet redden. We hebben veel meer nodig dan dat. Waterstof wordt een belangrijke drager van (elektrische) energie. Maar dat duurt gewoon tot 2026-27 voordat het een volwaardig systeem is. En in de tussentijd kan je wel starten. Want als we niet de industrie helpen door nu al te beginnen dat weten we zeker dat we over tien jaar ook nog niets hebben.” Beers is blij dat er veel mooie initiatieven gaande zijn in Nederland. “Alle merken zijn er mee bezig en op een gegeven moment komt het in een stroomversnelling. Kijk bij Ginaf waar de productie opgang komt en Hyzon had immers ook een goedgevuld orderboek. In 2025 zijn er voldoende goede tankstations voor vrachtauto’s en dan wordt het tijd dat we echt gaan rijden. Vervoerders zouden het liefst nu al rijden op waterstof, als het betaalbaar zou zijn. Dan hoef je niets te veranderen aan je bedrijfsstructuur, je kunt gewoon tanken en weer rijden.” Het voordeel van waterstof is dat je range groot is en je binnen tien minuten klaar bent met tanken. Zelfs met een snellader kun je drie trucks tanken op waterstof in de tijd dat één truck elektrisch geladen wordt.

Kijkend naar de toekomst denkt Beers dat zo’n 60-70 procent elektrisch zal rijden en 30-40 procent uiteindelijk zal rijden waterstof, vooral het internationale vervoer. “De energietransitie is een fantastische uitdaging waarvoor we staan. En daarom is het het beste om te geloven in het beste van beide werelden. Daar sta ik echt voor. Het is geen spel van kiezen. Beiden moet je parallel ontwikkelen en zorgen dat het zo snel mogelijk klaar is. Als je het op dit moment al elektrisch kunt regelen: meteen doen, bewegen; zo snel mogelijk zero emission. In 2025 dan komt het waterstof gebeuren echt los.”

En dan is er volgens Beers nog een goede tussenoplossing: de brandstofmotor op waterstof. Die is door DAF dit jaar in de belangstelling gekomen. De fabrikant heeft er in Nederland één laten bouwen en volgens Beers waren de reacties erg enthousiast.  “Dat helpt alleen maar in de transitie. Ik hoop dat daar de zero emission etiket op kan komen zodat die auto’s ook in de stad gebruikt kunnen worden. Dan is dat voor de transitieperiode een perfecte motor. Je bent dan qua grondstoffen et cetera niet afhankelijk van derden. Die kunnen we gewoon onbeperkt bouwen in West-Europa. Dit is ook een goed transitie pad waar nog vele andere merken ook mee bezig zijn."

Arjan de Putter: 'Je moet lef hebben om in te stappen'

Arjan de Putter, H2rijders.nl en 24H2 Challenge & Hydrogen Opportunities Tour, ziet dat de verandering eraan komt in het vervoer en ziet een aantal belangrijke ontwikkelingen.

Op het gebied van vrachtwagens ziet De Putter dat er veel aan zit te komen, bij heel veel merken. Daar wordt volgens hem wel op verschillende manieren tegenaan gekeken. De ene is heel blij dat het er eindelijk aan komt en de anderen willen het fossiele aanbod zo lang mogelijk rekken. “Maar dat neemt niet weg dat de verandering er toch wel echt aan komt.” 

Een ander belangrijk punt is voor De Putter het EU beleid dat er in 2027 1780 watervulstations moeten zijn. Dat is volgens hem een grote stimulans. De situatie in Oekraïne is volgens hem een andere belangrijke ontwikkeling, die de noodzaak onderstreept. “Raar maar waar; ik heb het idee dat dat vele malen extra aanjaagt dan al het goedbedoelde beleid. Iedereen is ermee bezig en let op zijn gasverbruik.”

Ook De Putter benadrukt het belang van subsidies. “We zijn in Nederland dol op subsidies voor onderzoek en van alles en nog wat. Maar op het moment dat er iets ontdekt is, dan is het daarna aan de markt om er verder iets aan te doen. Maar dat werkt niet. Er is onvoldoende besef. Je kunt niet van 0 naar massafabricage gaan. Dus de eerste nieuwe producten kosten meer dan de spullen die ze moeten vervangen. Als daar geen hulp van de overheid voor is dan gaat dat niet van de grond komen. Dat hebben ze in Duitsland met de stimuleringsregeling beter begrepen en in Nederland is dat allemaal moeilijk. Dat zet de Nederlandse transporteurs op achterstand wat betreft de concurrentiepositie en Nederland zichzelf, bij het halen van de klimaatdoelstellingen.”

Wat volgens De Putter ook een kans is voor waterstof, is dat je het kunt maken op momenten dat de netbelasting het laagst is, waardoor je bij netcongestie niet in de problemen raakt. De grootste uitdaging voor waterstoftrucks is volgens De Putter de opschaling van de productie. “De kinderziektes moeten er nog uit, maar je kunt het beste er al mee gaan experimenteren. Er zullen in het begin dingen mis gaan, de pioniers zijn dan de eerste die de pijn voelen, maar uiteindelijk zijn ze het beste af. Maar je moet wel het lef, de financiële middelen en het vertrouwen hebben om als eerste in te stappen.”